43 teksty, składające się na tom Urodziłem się. Eseje to swoista „mechanika kwantowa” literatury. Ale co to właściwie ma oznaczać?
Otóż ludziom mającym pierwszy raz do czynienia z mechaniką kwantową problematyczne wydaje się podświadome założenie tej nauki, głoszące, że w świecie kwantowym nie można niczego zaobserwować, nie zmieniając przy tym stanu obiektu, który jest obserwowany. Podobne założenie odczytuję w esejach Georges’a Pereca. Patrząc na rzeczy poważne, niecodzienne, po prostu rzeczy w i e l k i e , jesteśmy prawie pewni, że nasze oczy nijak na nie nie oddziałują. Kiedy jednak zwrócimy uwagę na sprawy codzienne, banalne, na rzeczy m a ł e , okazuje się, że jedyną drogą do tego, aby je uważnie poobserwować, jest doprowadzenie do zderzenia się tych błahostek ( tak jak to dzieje się w świecie kwantowym, gdzie aby zaobserwować elektron, należy zderzyć z nim podobną cząsteczkę). Jednak, jak przekonuje autor, w procesie takim obserwowany obiekt ulega zmianie. Czy jednak oznacza to, że w świecie codzienności dokładne opisy i pomiary zdarzeń nie są możliwe? Eseje francuskiego pisarza przypomną nam, że niemożliwość ta nie szkodzi literaturze, pod warunkiem, że będziemy rozpatrywać samą literaturę jak naukę, ukutą na terminach prawdopodobieństwa.
Polecam szczególnie tym czytelnikom, którzy w literaturze szukają „mechaniki newtonowskiej”. Małe sprawy, pod piórem Pereca, okazują się być nie mniej, a może i bardziej fascynujące, niż świat wielkich tematów, obiektów i idei.
Joanna Roś
Książka do nabycia w: LokatorWydawnictwo