Dzieci i młodzież to wymagający czytelnicy, dlatego też książki do nich kierowane muszą posiadać pewną „magię” przejawiającą się w treści i szacie graficznej. By zachęcić pisarzy, twórców bajek oraz ilustratorów do tworzenia dobrej literatury dla najmłodszych rząd Szwedzki w 2002 roku ufundował Literacką Nagrodę Pamięci Astrid Lindgren (ALMA – Astrid Lindgren Memorial Award).

Jest to największe wyróżnienie za całokształt twórczości dla osób indywidualnych, a także organizacji promujących czytelnictwo wśród dzieci i młodzieży. Nagroda może być wręczona jedynie osobom żyjącym, które reprezentują najwyższy poziom artystyczny w swoich pracach oraz humanistycznego ducha, bliskiego pisarce. Nominowanych zgłaszają instytucje z całego świata mające wiedzę zajmujące się tematyką działalności literackiej skierowanej do młodego odbiorcy, a także jury. Nagroda wynosi 5 milionów koron szwedzkich (jest to 700.000 USD lub 540.000 euro), i jest przyznawana jednemu lub kilku twórcom niezależnie od narodowości i języka. Wyróżnienie to zostało po raz pierwszy wręczone w 2003 roku pisarce austriackiej – Christinie Nöstlinger oraz ilustratorowi i pisarzowi ze Stanów Zjednoczonych – Mauricowi Sendak.

Wśród kandydatów można odnaleźć także polskich twórców. Bohdan Butenko – ilustrator, autor komiksów o Gwapiszonie oraz współpracownik wielu czasopism dla dzieci i młodzieży do ALMY był trzykrotnie nominowany (w 2004, 2006 i 2007 r.). Swoją twórczością uwagę zwróciła również Wanda Chotomska, autorka audycji radiowych i telewizyjnych, scenariuszy do filmów krótkometrażowych oraz sztuk teatralnych, a przede wszystkim twórczyni ponad 200 książek dla dzieci i młodzieży. W 2005 roku na jedyną polską kandydatką była Joanna Papuzińska – autorka wierszy i bajek dla dzieci, a także prac naukowych dotyczących czytelnictwa, literatury i prasy skierowanej do najmłodszych odbiorców. W kolejnych latach na liście znaleźli się również pisarze: Joanna Kulmowa (2008r.), Paweł Pawlak (2009r.), Krystyna Siesicka (2009r, 2011r.), Małgorzata Musierowicz (2011r.) oraz ilustrator Józef Wilkon (2010r., 2011 r.).

Tylko jedna polska organizacja została nominowana w kategorii „Promowanie czytelnictwa” – „ABCXXI – Cała Polska czyta dzieciom” prowadząca swą działalność oświatową, edukacyjną i organizacyjną od 1998 roku pod kierunkiem Ireny Koźmińskiej.

Astrid Lindgren (1907 – 2002) była i nadal jest jedną z najpopularniejszych autorek krajów skandynawskich. Pisarka znana z takich powieści, jak „Pipi Pończoszanka” (w Polsce wydana również pod tytułem „Fizia Pończoszanka”), „Dzieci z Bullerbyn”, „Emil ze Smalandii” czy „Detektyw Blomkwist”. Debiutowała w 1944 roku, mając 37 lat książką „Zwierzenia Britt-Marii”. Jej dorobek literacki obejmuje powieści, zbiory opowiadań, słuchowiska radiowe oraz sztuki teatralne. Na podstawie kilku dzieł nakręcono filmy według scenariuszy samej pisarki.

Powieści Astrid Lindgren można przeczytać aż w 86 językach. Za całokształt swojej twórczości doczekała się wielu nagród, w tym tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego oraz „Order Uśmiechu”, przyznawany za działalność przynoszącą dzieciom radość.

W tym roku ALMA obchodzi swój jubileusz. 2 kwietnia 2012 r. ogłoszono po raz dziesiąty laureata nagrody – Guus’a Kuijer’a, będącego pisarzem pochodzenia holenderskiego.

Dominika Filek

Literatura:
butenko.pl 
calapolskaczytadzieciom.pl
ALMA
Szwedzka literatura dziecięca traktuje dzieci poważnie
Joanna Papuzińska
Wanda Chotomska