Naszym zdaniem
„Życie Charlotte Brontë” należy uznać za pozycję absolutnie nietypową. Rzadko w historii literatury zdarza się, aby biografia pisarza powstała w kilka lat po jego śmierci. Również niezbyt często, autorem takiego dzieła okazuje się być przyjaciel, osoba blisko związana ze zmarłym.
„Życie Charlotte Brontë” należy uznać za pozycję absolutnie nietypową. Rzadko w historii literatury zdarza się, aby biografia pisarza powstała w kilka lat po jego śmierci. Również niezbyt często, autorem takiego dzieła okazuje się być przyjaciel, osoba blisko związana ze zmarłym.
Charlotte Brontë i Elizabeth Gaskell jako autorki poczytnych powieści poznały się dzięki środowisku literackiemu, i pomimo dzielących je różnic zawarły jedną z trwalszych w życiu pisarki przyjaźni.
Z powyższych powodów „Życie Charlotte Brontë” nie jest typową biografią. Po pierwsze – Gaskell jako autorka nie była w stanie powstrzymać się przed wykorzystaniem literackiego potencjału niezwykłej historii życia przyjaciółki. Nie relacjonuje zatem suchych faktów, lecz prowadzi narrację właściwie powieściową – nie stroniąc od malowniczych opisów i stopniowania napięcia. Po drugie, co równie lub może jeszcze bardziej istotne, absolutnie nie jest obiektywna wobec zdarzeń i osób. Często wręcz przeciwnie – ponoszą ją emocje, zwłaszcza gdy opisuje ludzi, którzy w jej przekonaniu skrzywdzili Charlotte. Nie mówi też całej prawdy, ponieważ ograniczają ją żyjący bohaterowie biografii. Jej książka miała kilka redakcji z powodu pretensji osób, które poczuły się obrażone zawartymi w niej informacji na swój temat – wiele takich miejsc zostało usuniętych.
W oczach Gaskell bardzo przywiązanej do Charlotte, Brontë wyrasta niemal na świętą – ciężko pracującą, nieustannie poświęcającą się dla innych, posiadającą niebywały, samorodny i może nie do końca wykorzystany talent i wielką pokorę. Nie mamy powodów, aby odmawiać jej tych cech, ale czytając trudno zapomnieć, że obcujemy z tekstem stworzonym przez osobę świeżo opłakującą utratę wielkiej przyjaciółki.
Jednak przede wszystkim „Życie Charlotte Brontë” jest podstawowym źródłem wiedzy na temat pisarki z Yorkshire. Co rzadkie w przypadku pisarzy XIX-wiecznych, autorkę „Villette” możemy poznać z relacji osoby, która ją bezpośrednio znała i również miała literacki talent.
Ojciec Charlotte, pastor Patrick Brontë po przeczytaniu tej książki powiedział:
„To dzieło pod każdym względem takie właśnie, jakie jedna Wielka Kobieta powinna poświęcić drugiej”.
Aleksandra Byrska
