Nie wiadomo tak naprawdę, kto napisał Wichrowe Wzgórza. Tradycja uznaje za autorkę Emily Brontë, zgodnie z oświadczeniami, które składała jej siostra – Charlotte, lecz coraz większa liczba badaczy poddaje ten fakt w wątpliwość. Niezależnie jednak od historii owianego tajemnicą twórcy, sam utwór prowokuje więcej pytań niż odpowiedzi.
Wichrowe Wzgórza są odczytywane najczęściej jako romans, daleko im jednak do książek tego rodzaju, choć miłość jest tu najważniejszym tematem. Gatunkowo są chyba najbardziej zbliżone do powieści gotyckiej z całą jej grozą i obecnością duchów, przede wszystkim są jednak przede wszystkim dziełem osobnym.
Świat w nich wykreowany uderza swoją obcością. Dostęp do niego jest zamknięty przed czytelnikiem, który poznaje całą historię dzięki opowieści osób trzecich. Główni bohaterowie i ich szalone postępki obserwowane zupełnie z zewnątrz wydają się niejednokrotnie sprzeczne i niewytłumaczalne. Są oni bliżsi gwałtownym siłom przyrody niż zwykłym ludziom. Wszystko w tej prozie jest surowe jak wrzosowiska Yorkshire.
Książka przedstawia historię dwóch pokoleń – zniszczonych przez jedno nieszczęśliwe uczucie. Relacja głównych bohaterów – Cathy i Heathcliffa – jest bardzo złożona i wymyka się schematom typowym dla przedstawienia nieszczęśliwej miłości. Wychowując się razem jako przybrane rodzeństwo stworzyli swój własny świat, dzieląc się wszystkim ze sobą, jakby różnice między kobietą a mężczyzną ich nie dotyczyły. Ich więź jest przede wszystkim duchowa, Cathy mówi:
Nelly, ja żyję w Heathcliffie. Zawsze jest obecny w moim umyśle. Nie jako radość – ja też nie zawsze jestem dla siebie radością – lecz jako moja prawdziwa istota.
Jednak, gdy pojawia się inny mężczyzna – przystojny i bogaty Edgar Linton – dziewczyna podejmuje błędną decyzję i wychodzi za niego za mąż. Odrzucony Heathcliff znika na wiele lat, jednak pewnego dnia powraca, aby się zemścić.
Pojawienie się Heathcliffa po raz drugi w życiu Catherine, choroba i gwałtowne emocje doprowadzają ją do śmierci. Dla obojga udręczenie nieszczęśliwą miłością powoduje chęć zranienia drugiej osoby. Mężczyzna mści się na jej córce i własnym synu, intrygą doprowadzając do ich ślubu. Nienawiść, którą żywi do otaczającego go świata ma swoje źródło w cierpieniu. Od lat dręczy go duch Cathy, swoimi odwiedzinami sprawiając wrażenie bliskości, która jest jednak nieosiągalna. Zbyt silny by umrzeć, nie potrafi już żyć.
Zakończenie książki jest jednak zaskakująco pozytywne. Przynosi oczyszczenie i nowy początek dla córki Cathy, która po śmierci Heathcliffa i jego syna, odzyskuje wolność i majątek.
Gdy po raz pierwszy Wichrowe Wzgórza ukazały się w druku w 1847 roku wywołały kontrowersje i ogólne oburzenie, powieść zyskała uznanie i opinię arcydzieła znacznie później. To, co raziło ówczesnych czytelników, nie jest dla dzisiejszych zupełnie niedostrzegalne. Brutalność tej książki, najprawdopodobniej wzorowana na codziennym życiu Haworth – miejscowości o niezwykle wysokim poziomie przestępczości, w której mieszkała cała rodzina Brontё. Żadna kobieta przed Wichrowymi Wzgórzami nie odważyła się pisać w taki sposób.
Aleksandra Byrska
