Recenzja: Jean Sasson, „Wybór Jasminy”

„Wybór Jasminy” to najnowsza powieść amerykańskiej dziennikarki Jean Sasson, która w latach 1978–1990 mieszkała w Arabii Saudyjskiej. Brutalna kultura, a przede wszystkim sposób traktowania kobiet na tamtym terenie głęboko poruszyły Sasson. Dzięki tym doświadczeniom i przeżyciom spod ręki pisarki wyszły niezwykłe książki, ukazujące nam całą prawdę o tamtejszym świecie, jak chociażby „Księżniczka”, która w 1992 roku wywołała międzynarodowy skandal i została zakazana w większości krajów arabskich. W tym roku, ponad 25 lat po wydarzeniach, które początek miały w sierpniu 1990 roku w Kuwejcie, a które Jean Sasson usłyszała, zebrała w całość i opisała, wydana została powieść pt: „Wybór Jasminy”. Dlatego też tytułowa bohaterka, to postać autentyczna, a wydarzenia przedstawione w książce, działy się naprawdę.

Kuwejt. Rok 1990. Wojska irackie wkraczają na teren tego bogatego państwa i w ciągu zaledwie kilku godzin pacyfikują stolicę – Kuwejt. Niefortunnym zbiegiem okoliczności w tym samym czasie w Kuwejcie przebywa Jasmina – zaledwie dwudziestotrzyletnia libanka, pracująca jako stewardessa w dużych bliskowschodnich liniach lotniczych. Wraz z innymi stewardessami rezyduje w hotelu, kiedy ciszę nocną rozdzierają wybuchy i odgłosy wystrzałów. Jasmina chroni się w domu przyjaciół, którzy dołączają do kuwejckiego ruchu oporu, a ona sama zostaje pojmana przez Irakijczyków, kiedy przewozi ulotki. Trafia do więzienia, ale nie do takiego zwykłego! W tym znajdują się same piękne kobiety, które są niewolnicami seksualnymi żołnierzy Kapitana. Każda kobieta należy do jednego żołnierza. Każdy ma prawo zrobić z nią, co tylko zechce. Każdy ma prawo zabić ją, kiedy mu się znudzi lub znajdzie sobie inną. Jasmina przypada do serca samemu Kapitanowi i staje się jego własnością. Po paru brutalnych gwałtach w głowie Jasminy pojawia się plan walki ze swoim katem, ale nie zamierza walczyć siłą – bo jakie ma szanse drobna kobieta z potężnym mężczyzną? Jasmina zamierza walczyć podstępem. Zamierza rozkochać w sobie Kapitana i udawać miłość do niego. Udawać miłość do własnego oprawcy.

„Wybór Jasminy” porusza niezwykle istotną kwestię gwałtów wojennych, które nadal są obecne w naszym okrutnym świecie, a które zamiata się pod dywan i nieczęsto się o nich mówi. Co więcej, bardzo rzadko pomaga się takim osobom. A przecież oprócz cierpień fizycznych, gwałt powoduje także spustoszenie psychologiczne, które rzutuje na całe przyszłe życie. Nieliczni, którzy się odważyli o tym opowiedzieć – jak Jasmina, boją się ukazać swoje prawdziwe oblicze.

Drugą kwestią, na którą zwraca uwagę książką, to kultura arabska – niezwykle brutalna i uwłaczająca godności człowieka, a zwłaszcza godności kobiet. Niezamężna kobieta, która nie jest dziewicą (nawet ta, która została zgwałcona), jest hańbą dla rodziny i żaden mężczyzna nie pojmie jej za żonę. Często zdarza się, że rodziny udają iż taka kobieta nie istnieje, a nawet że nie żyje. W tym miejscu chciałabym przytoczyć cytat z książki, który idealnie opisuje, jak wychowywane są muzułmańskie kobiety:

Jasmina była do głębi wstrząśnięta tym, że zgwałcił ją akurat muzułmanin. Muzułmańscy mężczyźni są powołani do tego, by chronić muzułmanki, tego przynajmniej uczono ją od dziecka. Podobnie jak większość muzułmańskich kobiet Jasmina od urodzenia żyła w szklanej kuli. Niewiele wiedziała o mężczyznach ani o ich apetytach seksualnych, ponieważ trzymano ją na dystans od spraw seksu, tematu zakazanego dla niezamężnych kobiet.

Książkę czyta się niesamowicie szybko – wystarczy jedno wolne popołudnie, żeby nie oderwać się od kartek papieru, na których oprócz tekstu zamieszczono także zdjęcia z okresu agresji Iraku na Kuwejt. Mimo to, długo zwlekałam z napisaniem recenzji. Nie dlatego, że nie miałam czasu. Po prostu potrzebowałam poukładać sobie wszystko w głowie i zastanowić się, jak najlepiej oddać sens tej książki. W zasadzie wystarczyłoby napisać tylko jedno słowo, które idealnie opisuje powieść „Wybór Jasminy”.

PORUSZAJĄCA.

Joanna Baster