Naszym zdaniem
Tomisko pełne sekretów uwiązanych w ramach historii. Pozycja nie tylko dla hiszpanofilów.
Rok mojego życia spędziłam w Andaluzji. Gdy dotarłam tam po raz pierwszy, historię i kulturę Hiszpanii dopiero przyswajałam. Gdy dotarłam tam po raz drugi historię już znałam, pozostał mi jedynie nigdy nie kończący się proces poznawania kultury. Dużo czytałam, jeszcze więcej rozmawiałam z moimi współlokatorami: historykiem, geografem i trójką aktorów teatralnych.
Na wiosnę były wybory, przygotowując stół do obiadu znalazłam plik zielonych kart do głosowania. Na wierzchu leżała karta Falangi. I tak zaczęliśmy rozmawiać; o wojnie domowej, o generale Franco, o Katalonii, o partyzantach i o przemytnikach. Rozmawialiśmy o ludziach.
Przytoczyłam historię znad Pamano, ale żaden z moich współlokatorów o niej wcześniej nie słyszał. – Nie znacie Jaume Cabré? – zapytałam z niedowierzaniem. – Toż to jeden z najpopularniejszych w Polsce współczesnych pisarzy hiszpańskich!
– Katalońskich – poprawił mnie współlokator.
Katalońskich. To nie to samo, tak jak i historia nie ta sama. Andaluzja nigdy nie cierpiała tak bardzo jak cierpiała Katalonia… żaden inny region Hiszpanii nie przeszedł tego, co przeszła Katalonia…
Anno Domini 2002. Tina, zagubiona we własnym życiu nauczycielka, przyjeżdża do Toreny sfotografować starą szkołę przygotowaną do rozbiórki. Znajduje w niej precyzyjnie schowane pudełko po cygarach, w którym przez niemalże siedemdziesiąt lat skrywana była prawdziwa historia znienawidzonego przez miejscowych młodego nauczyciela. Tina decyduje się ujawnić odnalezioną prawdę, to jednak okazuje się być trudniejsze niż można by się spodziewać…
Wraz z Tiną czytelnik wyrusza w podróż po przeszłości w poszukiwaniu prawdy i skradzionych tożsamości. Na jaw wychodzą sprawy, o których nikt nigdy nie miał usłyszeć, sprawy, które za wszelką cenę mają wrócić do zamkniętego pudełka schowanego jeszcze głębiej niż skrytka za tablicą w wiejskiej szkole. Determinacja i odwaga Tiny stają naprzeciw bezwzględności i wpływom, a miłość i religia okazują się być oślepiającą tarczą niemoralności.
Wzruszająca opowieść, w której fakty historyczne bezbłędnie przewijają się przez fabułę dając czytelnikowi wrażenie, jakby historia nauczyciela z Toreny zdarzyła się naprawdę. Wojna domowa i lata panowania generała Franco ubrane zostały w życia zwykłych ludzi, mieszkańców małych miasteczek po hiszpańskiej stronie Pirenejów, którzy, rozrywani pomiędzy falangistów i partyzantów, z trudem uchodzą z życiem zamieszani w polityczne rozgrywki. Historia o miłości, sile kłamstwa i wartości ludzkiego życia.
„Głosy Pamano” zostały przetłumaczone na trzynaście języków, jednak każda wersja ma jeden wspólny mianownik: okładkę. Zdjęcie zrobione w 1941 roku przed szkołą w pirenejskim miasteczku Llessui to wiadomość do czytelnika: opowiadanie to fikcja, ale tysiące podobnych to historia. Książka Cabré to 651 stronicowa skarbnica wiedzy o przeszłości, o ludziach i o charakterach. To literackie uzupełnienie Guerniki Picassa, w które tak jak i w obraz, należy się wpatrzyć, by je zrozumieć.
Joanna Broniewska
