Twórczość Tove Jansson, zarówno literacką jak i ilustratorską, podzielić można na tę skierowaną do dzieci i tę dla dorosłych.
Muminki
Świat Muminków w pierwszej kolejności przedstawia 9 książek zawierających opowieści o mieszkańcach Doliny. Zbiory te zróżnicowane są pod względem klimatu i postaci w nich występujących. W pierwszej książce – Małe Trolle i Wielka powódź, głównymi bohaterami są Mama Muminka i Muminek, którzy szukają Taty Muminka. Podczas podróży przemierzają oni mroczny las, by na końcu połączyć się z Tatą i trafić do Doliny, w której się osadzą na stałe. W następnych opowieściach poznajemy postacie zamieszkujące i odwiedzające Dolinę – Paszczaki, Filifionki, Ryjek, Bobek, Buka, Hatifnatowie, ludzie, inne Muminki – Migotek i Panna Migotka oraz wiele innych. Bohaterowie są bardzo zróżnicowane, przedstawiają rozmaite podejście do życia. W ostatniej książce – Dolina Muminków w listopadzie, rodzina Muminków jest tylko wspomniana przez osoby odwiedzające ich dom, a rolę postaci pierwszoplanowych przejmują Pan Paszczak, Filifionka, Mimbla, Homek Toft oraz Wuj Truj (Grandpa-Grumble).
Cykl powieści o Muminkach:
1. Małe trolle i duża powódź (szw. Småtrollen och den stora översvämningen 1945, fiń. Muumit ja suuri tuhotulva)
2. Kometa nad Doliną Muminków (szw. Kometjakten 1946, wydanie zmienione – Kometen kommer 1968, fiń. Muumipeikko ja pyrstötähti)
3. W Dolinie Muminków (szw. Trollkarlens hatt 1948, fiń. Taikurin hattu)
4. Pamiętniki Tatusia Muminka (szw. Muminpappans Bravader Skrivna av Honom Själv 1950, wydanie zmienione – Muminpappans memoarer, fin. Muumipapan urotyöt)
5. Lato Muminków (szw. Farlig midsommar 1954, fiń. Vaarallinen juhannus )
6. Zima Muminków (szw. Trollvinter 1957, fiń. Taikatalvi )
7. Opowiadania z Doliny Muminków (szw. Det osynliga barnet 1962, fiń. Näkymätön lapsi ja muita kertomuksia)
8. Tatuś Muminka i morze (szw. Pappan och havet 1965, fiń. Muumipappa ja meri)
9. Dolina Muminków w listopadzie (szw. Sent i november 1970, fiń. Muumilaakson marraskuu)
Więcej historii o Muminkach i ich przyjaciołach Tove Jansson przedstawiła w 4 książeczkach obrazkowych. Ilustracje kolorowe i ciekawie skomponowane, tekst wierszowany, co sprawia, że czyta się je łatwo i przyjemnie. Największe wrażenie robi pierwsze polskie wydanie Książka o Mimbli, Muminku i Małej Mi – Co było potem? (Wyd. EneDueRabe, 2011). Na te książeczki składają się:
1. Książka o Mimbli, Muminku i Małej Mi – Co było potem? ( Hur gick det sen? Boken om Mymlan, Mumintrollet och Lilla My 1945)
2. Kto pocieszy Maciupka? (Vem ska trösta knyttet? 1960)
3. Niebezpieczna podróż. (Den farliga resan 1977)
4. Niechciani goście. (Skurken i Muminhuset 1980; nie dostępne w języku polskim)
Współpraca pisarki wraz z bratem Larsem zaowocowała 24 tomami komiksów zatytułowanymi po prostu Muminki (szw. Mumintrollet; ang Mumin). Każdy z nich zawiera od 1 do 3 historii. Komiksy były tworzone między 1954 a 1974 rokiem. Komiksy w Polsce zaczęło wydawać wydawnictwo Egmont w 2005 roku. Były to 100 stronnicowe tomy, z czarno – białymi ilustracjami. Dotychczas ukazało się osiem tytułów:
1. Nowy dom Muminka (2005)
2. Muminki i morze (2005)
3. Wyspa Muminków (2006)
4. Muminki i Marsjanie (2006)
5. Tatuś Muminka i szpiedzy (2006)
6. Muminki na Riwierze (2006)
7. Zabawa w udawanie (2006)
8. Lampa Muminka (2007)
W latach 90’ nieistniejące już wydawnictwo TM-Semic publikowało komiksy oparte na materiale z anime. Całość liczyła dwanaście numerów. Potem tytuł ten przeistoczył się w magazyn dla najmłodszych, gdyż większość jego objętości zajęły konkursy, łamigłówki i gry.
Tove Jansson stworzyła także zbiór krótkich historii zatytułowany Opowieści z Doliny Muminków (szw. Det osynliga barnet och andra berättelser 1962; nieprzetłumaczony na język polski), teksty piosenek związanych z Muminkami oraz brała czynny udział przy realizacji przedstawień teatralnych i słuchowisk radiowych.
Inne prace
Wśród prac skierowanych do dorosłych znalazło się 5 powieści oraz 7 zbiorów opowiadań. Publikacje te nie zdobyły takiej sławy jak książki dla dzieci. Niektóre z nich nie doczekały się wydań w innych językach. W Polsce ukazały zaledwie cztery pozycje: Lato (Sommarboken 1972) przedstawiające historię Sofii i jej ojca, którzy spędzają wakacje u babci dziewczynki. Postacie snują rozważania na temat życia i śmierci. Córka rzeźbiarza (Bildhuggarens dotter 1968) jest historią, na którą składają się wspomnienia autorki. Jej głównymi postaciami są ojciec i matka Tove. Kamienne pole (Stenåkern 1984) jest króciutką opowieścią o emerytowanym Jonaszu, piszącym własną biografię. Ostatnią pozycją jest zbiór opowiadań – Podróż z małym bagażem (Resa med lätt bagage 1987).
Malarstwo i ilustratorstwo
Tove Jansson traktowała poważnie swoją pracę literacką jak i artystyczną. Spod jej ręki powstawały obrazy, do których inspiracje czerpała ze swojego otoczenia. Tworzyła w różnych stylach. W latach 40’ miała swoją pierwszą solową wystawę. Pomimo pozytywnych recenzji, Tove postanowiła nadal pracować nad swoim stylem. Zaowocowało to kolejnymi wystawami, które odbyły się między 1960 a 1970 rokiem. Wśród pozycji ilustrowanych znalazły się takie pozycje w języku szwedzkim, jak Hobbit, czyli tam i z powrotem J. R. R. Tolkiena czy Alicja w Krainie Czarów Lewisa Carrolla.
/Dominina Filek/
Źródło: www.moomin.com, Wikipedia
Grafika: Graphic Engine
Powiązane wpisy:
Noc z Muminkami w Artefakt Cafe
